کبد چرب گرید 3 یک بیماری خاموش است که به‌طور معمول بدون علامت خاصی پیش می‌رود. بدن انسان به طور طبیعی چربی را برای تأمین انرژی ذخیره می‌کند، اما وقتی میزان چربی در کبد از حد طبیعی فراتر می‌رود، این امر منجر به بیماری کبد چرب می‌شود. کبد چرب غیرالکلی یکی از انواع رایج این بیماری است که دارای چهار مرحله می‌باشد. گریدها بر اساس میزان تجمع چربی در کبد و آسیب‌های احتمالی به بافت کبد تعیین می‌شوند.
در این مقاله از سایت دکتر نازنین منصوری، به بررسی مرحله سوم این بیماری، یعنی کبد چرب گرید 3 می‌پردازیم. این مرحله به معنی آسیب بیشتر به کبد و نیاز به مراقبت‌های ویژه برای جلوگیری از پیشرفت به سیروز است.
کبد چرب گرید 3 چیست؟
کبد چرب یکی از بیماری‌های شایع سال‌های اخیر است که به علت تجمع بیش از حد چربی در بافت کبد ایجاد می‌شود. این بیماری در سه گرید طبقه‌بندی می‌شود که هر گرید، درمان کبد چرب و مراقبت‌های متفاوتی را می‌طلبد. کبد چرب گرید 3 به‌عنوان پیشرفته‌ترین مرحله، با ذخیره مقدار زیادی چربی در کبد همراه است و می‌تواند به مرور زمان این چربی‌ها را در سراسر بدن پخش کند.
در این مرحله، کبد متورم شده و عملکرد طبیعی آن مختل می‌شود که موجب کند شدن جریان خون و کاهش کارایی پمپاژ مواد سمی و مغذی می‌گردد. با وجود تلاش دیگر اندام‌ها برای کمک به بهبود گردش خون، ضعف کبد پذیرش این کمک‌ها را دشوار می‌کند. درمان کبد چرب گرید 3 به دلیل شدت آسیب‌دیدگی بسیار سخت بوده و به مراقبت‌های پزشکی فوری و تغییرات جدی در سبک زندگی نیاز دارد.
علت بروز کبد چرب گرید 3
کبد چرب گرید ۳ زمانی ایجاد می‌شود که چربی به میزان زیادی در کبد انباشته شده و باعث التهاب و ایجاد بافت اسکار شود. این وضعیت معمولاً به دلیل عدم تشخیص به‌موقع و رعایت نکردن سبک زندگی سالم رخ می‌دهد. در ادامه به عوامل اصلی خطر و دلایل ابتلا به کبد چرب گرید 3 اشاره شده است:
مصرف الکل
مصرف مداوم و بیش از حد الکل به تخریب سلول‌های کبدی منجر شده و روند التهابی را تشدید می‌کند که باعث تسریع پیشرفت بیماری می‌شود.
مصرف داروهای خاص
داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها، داروهای ضدافسردگی، ضدروان‌پریشی و تاموکسیفن می‌توانند خطر تجمع چربی در کبد را افزایش دهند.
مقاومت به انسولین
مقاومت به انسولین و دیابت نوع 2 از مهم‌ترین عوامل تشدید کننده کبد چرب هستند که با گذشت زمان باعث افزایش آسیب‌های کبدی می‌شوند.
چاقی و اضافه وزن
به‌ویژه چربی انباشته در ناحیه شکم، ارتباط مستقیمی با افزایش احتمال ابتلا به کبد چرب دارد.
کلسترول و فشار خون بالا
شرایط متابولیک مانند کلسترول بالا، فشار خون بالا و سطح بالای تری‌گلیسیرید از دلایل اصلی پیشرفت این بیماری هستند.
عوامل ژنتیکی
برخی افراد به‌صورت ارثی مستعد ذخیره بیشتر چربی در کبد هستند که آن‌ها را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد.
مدیریت کبد چرب گرید 3 بسیار دشوار است، اما با تشخیص به‌موقع، اصلاح رژیم غذایی، کاهش وزن، افزایش فعالیت بدنی و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای می‌توان از پیشرفت بیشتر بیماری جلوگیری کرد. مراقبت و درمان پزشکی مناسب نقش کلیدی در بهبود سلامت بیمار دارد.
علائم کبد چرب گرید 3
کبد چرب گرید 3 که به عنوان فیبروز کبدی شناخته می‌شود، اغلب با علائم خاصی همراه است، هرچند به دلیل ماهیت پنهان و خاموش خود، بسیاری از بیماران تا مراحل پیشرفته متوجه ابتلا نمی‌شوند. این امر تشخیص به‌موقع را دشوار می‌کند، مگر اینکه فرد به‌صورت منظم آزمایش‌های پزشکی انجام دهد. در صورتی‌که هر یک از نشانه‌های زیر را مشاهده کردید، فوراً به پزشک و آزمایشگاه‌های تخصصی برای بررسی و درمان مراجعه کنید:
- کاهش اشتها و کاهش وزن ناخواسته
- ضعف عمومی بدن، بی‌حالی و خستگی مداوم
- تورم شکم و احساس درد شدید در قسمت بالای سمت راست شکم
- زردی پوست و زرد شدن سفیدی چشم‌ها
- فراموشی و کاهش تمرکز
- ورم رگ‌های شکم
- حالت تهوع یا استفراغ مکرر
- خارش شدید و کهیر در تمام نقاط بدن
اگر این علائم نادیده گرفته شوند، بیماری به مراحل بحرانی‌تر می‌رسد و درمان پیچیده‌تر خواهد شد. تشخیص زودهنگام و مدیریت درست می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری می کند.
کبد چرب گرید 3 چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص کبد چرب گرید 3، که به مرحله فیبروز یا اسکار کبدی نیز شناخته می‌شود، از طریق معاینه بالینی و مجموعه‌ای از آزمایشات تصویربرداری و آزمایشگاهی انجام می‌شود. این فرآیند به بهترین دکتر گوارش و کبد در تهران کمک می‌کند تا میزان چربی، شدت التهاب و گستردگی آسیب کبد را ارزیابی کند. در ادامه روش‌های اصلی تشخیص این بیماری توضیح داده شده‌اند:
معاینه بالینی و بررسی علائم
پزشک در ابتدا با بررسی علائم ظاهری و فیزیکی شروع می‌کند. نشانه‌هایی مانند زردی پوست و سفیدی چشم‌ها، تورم شکم و احساس درد در ناحیه بالای شکم از جمله شاخص‌هایی هستند که کبد دچار التهاب و آسیب شده است. همچنین معاینه شکم ممکن است بزرگی یا حساسیت کبد را نشان دهد.
آزمایشات خونی
آزمایش خون یکی از روش‌های اولیه برای تشخیص کبد چرب است. در این آزمایشات، سطح آنزیم‌های کبدی ALT و AST بررسی می‌شود. افزایش این آنزیم‌ها نشان دهنده آسیب و التهاب کبد است. همچنین فاکتورهای چربی خون مانند کلسترول LDL و HDL و تری‌گلیسیرید نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. این آزمایشات می‌توانند نشان‌دهنده احتمال وجود بیماری باشند، اما برای تعیین دقیق شدت و گرید کبد چرب کافی نیستند.
سونوگرافی شکم
یکی از روش‌های رایج برای بررسی وضعیت کبد، سونوگرافی است. این روش از امواج صوتی برای تولید تصویر استفاده می‌کند و اندازه، بافت و وضعیت جریان خون در کبد را نشان می‌دهد. در گرید 3 کبد چرب، کبد به شکل روشن‌تر، زبر و چروکیده دیده می‌شود.
سی‌تی اسکن (CT Scan)
این روش با استفاده از پرتوهای ایکس تصاویر دقیقی از کبد به دست می‌دهد. در بیماران مبتلا به کبد چرب گرید 3، کبد به‌صورت تیره‌تر، ناصاف و با بافتی چروکیده‌تر دیده می‌شود. این روش به تشخیص شدت بیماری کمک می‌کند.
ام‌آرآی (MRI)
MRI یکی از حساس‌ترین و دقیق‌ترین روش‌های تصویربرداری برای تشخیص کبد چرب گرید 3 است. این روش به پزشک امکان می‌دهد میزان چربی در کبد را به طور دقیق تخمین بزند. اگر چربی کبد بیش از 66 درصد باشد، تشخیص کبد چرب گرید 3 تأیید می‌شود.
بیوپسی کبد
بیوپسی به‌عنوان دقیق‌ترین روش تشخیص شناخته می‌شود. در این روش نمونه کوچکی از بافت کبد برداشته می‌شود تا میزان چربی، گستردگی التهاب و وجود بافت اسکار بررسی شود. بیوپسی همچنین اطلاعات جامعی درباره پیشرفت بیماری و شدت آسیب ارائه می‌دهد.
بیشتر بخوانید: تاثیر قهوه بر کبد
عوارض کبد چرب گرید 3
همان‌طور که توضیح داده شد، کبد چرب گرید 3 از تجمع بیش از حد چربی در سلول‌های کبدی ایجاد می‌شود. این تجمع چربی باعث تحریک سیستم ایمنی بدن می‌شود که سلول‌های ایمنی برای مقابله با چربی‌ها به کبد حمله می‌کنند. با گذشت زمان، این حملات مداوم موجب تخریب تدریجی بافت کبد و تشکیل بافت اسکار می‌شود. برخلاف سلول‌های سالم، بافت اسکار کبدی قابل ترمیم نیست و در صورت گسترش آن، عوارض شدید و گاه جبران‌ناپذیری را به دنبال خواهد داشت. از جمله این عوارض می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش مواد سمی و عفونت در بدن
- انسداد رگ‌های کبدی و کاهش جریان خون
- ورم پاها
- اختلالات مغزی (کاهش تمرکز، اختلال حافظه، مشکلات خواب)
- نارسایی کبد
- سرطان کبد
- بیماری‌های قلبی و عروقی
- فشار خون بالا
- دیابت نوع ۲
- آب‌آوردگی شکم (آسیت)
- اختلال در فعالیت کلی بدن
- کاهش قدرت بازسازی بدن و از دست دادن عضلات
- بزرگ شدن طحال
- ایجاد لکه‌های تیره روی پوست
- چاقی
نگاهی کلی به بیماری کبد چرب گرید 3
کبد چرب گرید 3 یک بیماری جدی و پیشرفته است که می‌تواند به نارسایی کبد و عوارض خطرناکی چون سرطان کبد و بیماری‌های قلبی منجر شود. تشخیص به موقع و درمان صحیح این بیماری اهمیت زیادی دارد؛ بنابراین، رعایت سبک زندگی سالم، مراقبت از کبد و پیگیری‌های پزشکی منظم می‌تواند از پیشرفت بیماری و بروز عوارض خطرناک جلوگیری کند.
