پاکسازی روده برای کولونوسکوپی مهم‌ترین کاری است که باید قبل از این روش تشخیصی انجام دهید. کولونوسکوپی به پزشک شما کمک می‌کند تا داخل روده بزرگ را با دقت بررسی کند و مشکلاتی مثل پولیپ، التهاب یا حتی نشانه‌های اولیه سرطان روده را شناسایی کند. اما اگر روده شما کاملاً تمیز نباشد، پزشک نمی‌تواند دید واضحی داشته باشد و ممکن است مجبور شوید این فرآیند را دوباره تکرار کنید.
شاید فکر کنید پاکسازی روده کار سخت یا پیچیده‌ای است، اما نگران نباشید. ما در این مقاله تمام مراحل را توضیح می‌دهیم تا با خیال راحت برای کولونوسکوپی آماده شوید. از رژیم غذایی گرفته تا نحوه مصرف داروها و نکات کلیدی. برای راهنمایی بیشتر، می‌توانید با دکتر نازنین منصوری، متخصص گوارش و کبد، مشورت کنید که سال‌ها تجربه در این زمینه دارد.
پاکسازی روده چیست و چرا انجام می‌شود؟
پاکسازی روده یعنی خالی کردن روده بزرگ از هرگونه مدفوع یا مواد زائد قبل از کولونوسکوپی. این کار با ترکیب رژیم غذایی خاص و داروهای ملین انجام می‌شود تا پزشک بتواند دیواره روده را به‌خوبی ببیند.
برخلاف سایر روش‌های پاکسازی که گاهی برای سلامت گوارش انجام می‌شوند، این فرآیند کاملاً پزشکی است و باید دقیقاً طبق دستور پزشک پیش برود. اگر پاکسازی روده برای کولونوسکوپی درست انجام نشود، ممکن است پزشک نتواند مشکلات احتمالی را تشخیص دهد.
دکتر نازنین منصوری، بهترین دکتر گوارش و کبد می‌گوید: «پاکسازی کامل روده نه‌تنها دقت کولونوسکوپی را بالا می‌برد، بلکه می‌تواند جان بیمار را با تشخیص زودهنگام بیماری‌ها نجات دهد.».»
رژیم غذایی مناسب برای پاکسازی روده
برای اینکه روده شما برای کولونوسکوپی آماده شود، باید چند روز قبل رژیم غذایی خاصی را دنبال کنید. این رژیم به کاهش مواد زائد در روده کمک می‌کند و پاکسازی را راحت‌تر می‌کند.
حدود ۳ روز قبل از کولونوسکوپی، بهتر است غذاهای سبک و کم‌فیبر بخورید، مثل برنج سفید، مرغ آب‌پز یا تخم‌مرغ. از خوردن غذاهای سنگین مثل سبزیجات خام، آجیل، دانه‌ها یا نان سبوس‌دار خودداری کنید، چون هضم این غذاها زمان بیشتری می‌برد و ممکن است در روده باقی بمانند.
از ۱ روز قبل، فقط باید مایعات شفاف مصرف کنید. منظور از مایعات شفاف، چیزهایی مثل آب، آب سیب، چای بدون شیر، ژله بی‌رنگ (مثل ژله زرد یا سبز) یا آب گوشت صاف‌شده است. از مصرف هر چیزی که رنگ قرمز یا بنفش دارد، مثل آب انگور یا ژله قرمز، پرهیز کنید، چون ممکن است با خون در روده اشتباه گرفته شود.
اگر عاشق قهوه هستید، می‌توانید قهوه تلخ یا چای سبک بدون شیر بنوشید، اما حتماً مقدار زیادی آب هم مصرف کنید تا بدنتان هیدراته بماند.
برای پاکسازی روده ها چی بخوریم؟
از 1 تا 2 روز قبل از کولونوسکوپی، فقط مایعات شفاف مصرف کنید. این مایعات باید کاملاً شفاف باشند تا در روده باقی نمانند.
- آب ساده یا آب سیب
- چای یا قهوه بدون شیر
- ژله بی‌رنگ (مثل ژله زرد یا سبز)
- آب گوشت صاف‌شده بدون تکه‌های جامد
- نوشیدنی‌های ورزشی بی‌رنگ (مثل Gatorade زرد)
داروهای ملین و نحوه مصرف آن‌ها
داروهای ملین بخش اصلی پاکسازی روده برای کولونوسکوپی هستند. پزشک شما معمولاً دارویی مثل پلی‌اتیلن گلیکول (PEG)، پیکوسولفات سدیم یا در موارد خاص فسفات سدیم تجویز می‌کند. این داروها روده را تحریک می‌کنند تا مواد زائد را دفع کند.
مصرف این داروها معمولاً در دو نوبت انجام می‌شود: یکی عصر روز قبل از کولونوسکوپی و دیگری صبح روز انجام آن. پزشک به شما می‌گوید که دقیقاً چه زمانی و چه مقداری از دارو را مصرف کنید. حتماً همراه با دارو مقدار زیادی آب بنوشید، چون این داروها می‌توانند باعث کم‌آبی بدن شوند.
اگر طعم دارو برایتان ناخوشایند است، می‌توانید آن را با آب سیب یا نوشیدنی‌های دیگر مخلوط کنید تا راحت‌تر مصرف شود. اما هرگز دوز دارو را بدون مشورت پزشک تغییر ندهید. اگر چند ساعت بعد از مصرف دارو هیچ تغییری احساس نکردید، حتماً با پزشک تماس بگیرید.
زمان‌بندی پاکسازی روده قبل کولونوسکوپی
پاکسازی روده برای کولونوسکوپی معمولاً از چند روز قبل شروع می‌شود و تا زمان کولونوسکوپی ادامه دارد.
یک نمونه برنامه کلی این‌گونه است:
| زمان | اقدام |
| ۳ روز قبل | شروع رژیم کم‌فیبر: حذف سبزیجات خام، آجیل و نان سبوس‌دار |
| ۱ روز قبل | رژیم مایعات شفاف: آب، ژله بی‌رنگ، آب گوشت صاف‌شده |
| عصر روز قبل (ساعت ۱۸:۰۰) | مصرف اولین دوز داروی ملین (مثلاً ۲ لیتر محلول PEG) |
| صبح روز کولونوسکوپی (۶:۰۰) | مصرف دومین دوز داروی ملین (در صورت تجویز) |
| ۴ ساعت قبل از کولونوسکوپی | توقف مصرف هرگونه مایعات یا غذا |
نکات کلیدی برای پاکسازی موفق
وقتی پاکسازی روده به‌درستی انجام شود، مدفوع شما باید کاملاً مایع و شفاف (زرد کم‌رنگ یا بی‌رنگ) باشد و هیچ ذره جامدی در آن دیده نشود. این یعنی روده شما آماده کولونوسکوپی است.
اما گاهی ممکن است مشکلاتی پیش بیاید. اگر اسهال خیلی شدید شد، احساس تهوع یا استفراغ داشتید یا علائم کم‌آبی مثل سرگیجه و خشکی دهان حس کردید، حتماً با پزشک تماس بگیرید. این علائم ممکن است نشان‌دهنده نیاز به تغییر برنامه پاکسازی باشند.
اگر روده شما کاملاً تمیز نشود، پزشک نمی‌تواند مشکلات احتمالی را به‌خوبی تشخیص دهد و ممکن است مجبور شوید کولونوسکوپی را دوباره انجام دهید. برای همین، رعایت دقیق دستورات پزشک خیلی مهم است.
مشاوره تخصصی با دکتر نازنین منصوری
برای دریافت نوبت و مشاوره حرفه‌ای، با دکتر نازنین منصوری تماس بگیرید
سؤالات رایج در مورد پاکسازی روده برای کولونوسکوپی
خیر، در روز پاکسازی فقط مایعات شفاف مثل آب یا ژله بی‌رنگ مجاز است. خوردن غذای جامد می‌تواند پاکسازی را خراب کند.
اگر چند ساعت پس از مصرف دارو هیچ تغییری احساس نکردید، با پزشک تماس بگیرید. ممکن است نیاز به داروی دیگری داشته باشید.
معمولاً دردناک نیست، اما ممکن است کمی نفخ یا گرفتگی شکم حس کنید. استراحت و نوشیدن آب می‌تواند این حس را کم کند.
در مورد داروهای روزانه مثل قرص فشارخون یا دیابت، حتماً با پزشک مشورت کنید.
بعد از کولونوسکوپی، با غذاهای سبک مثل سوپ، برنج سفید یا موز شروع کنید و کم‌کم به رژیم عادی برگردید.
