آندوسکوپی معده کودکان ممکن است در نگاه اول برای والدین نگران‌کننده به‌نظر برسد، اما در واقع یکی از دقیق‌ترین و مطمئن‌ترین روش‌های تشخیصی در بررسی مشکلات گوارشی کودکان محسوب می‌شود. وقتی کودک شما به‌طور مکرر دچار درد معده، تهوع، استفراغ‌های بی‌دلیل یا کاهش وزن غیرعادی می‌شود و هیچ آزمایش یا دارویی پاسخ روشنی نمی‌دهد، پزشک ممکن است آندوسکوپی را پیشنهاد دهد تا علت دقیق این علائم مشخص شود.
در این مقاله، قرار است بررسی کنیم که آندوسکوپی معده کودکان دقیقاً چطور انجام می‌شود، کودک در طول این فرآیند چه چیزی تجربه می‌کند، چه آمادگی‌هایی لازم دارد، و والدین چه مراقبت‌هایی را باید قبل و بعد از آن انجام دهند و… اگر دغدغه سلامت فرزندتان را دارید و می‌خواهید با آگاهی و آرامش بیشتری این مسیر را طی کنید، تا انتها این مقاله همراه ما باشید.
آندوسکوپی معده کودکان چیست و چرا انجام می‌شود؟
آندوسکوپی معده کودکان، روشی است که به کمک آن، پزشک می‌تواند قسمت بالایی دستگاه گوارش (یعنی مری، معده و ابتدای روده باریک) را از داخل بررسی کند. این کار با استفاده از یک لوله باریک و انعطاف‌پذیر که سر آن یک دوربین کوچک قرار دارد انجام می‌شود. این لوله از راه دهان وارد بدن کودک می‌شود و تصاویر واضحی از داخل معده و روده روی مانیتور نمایش داده می‌شود.
در کودکان، این روش معمولاً برای تشخیص مشکلاتی مثل موارد زیر توصیه می‌شود:
- رفلاکس معده (برگشت اسید معده به مری)
- زخم یا التهاب معده
- عفونت‌های گوارشی
- آلرژی‌های غذایی شدید
- خونریزی‌های گوارشی
- یا مشکلات بلع و سوءهاضمه مزمن
به گفته‌ی آکادمی گوارش کودکان آمریکا (NASPGHAN):
«آندوسکوپی فوقانی یکی از مطمئن‌ترین روش‌های تشخیص اختلالات گوارشی در کودکان است و زمانی که توسط متخصص مجرب انجام شود، خطر خاصی برای کودک ایجاد نمی‌کند.»
در واقع، با آندوسکوپی معده پزشک می‌تواند به طور مستقیم سطح داخلی معده را ببیند و در صورت لزوم، نمونه کوچکی از بافت (بیوپسی) بردارد تا بررسی‌های دقیق‌تری انجام شود.
آندوسکوپی معده کودکان چگونه انجام می‌شود؟
در ادامه فرآیند انجام اندوسکوپی معده کودکان را نزد دکتر نازنین منصوری، بهترین دکتر آندوسکوپی معده شرح می‌دهیم.
آمادگی قبل از آندوسکوپی
پیش از انجام آندوسکوپی، معمولاً پزشک توصیه می‌کند که کودک حدود ۶ تا ۸ ساعت قبل از انجام آن چیزی نخورد و نیاشامد تا معده‌اش کاملاً خالی باشد.
اگر کودک داروی خاصی مصرف می‌کند یا سابقه آلرژی دارویی دارد، حتماً باید به پزشک اطلاع داده شود. همچنین، صحبت کردن آرام و قابل فهم با کودک درباره اینکه قرار است چه اتفاقی بیفتد، می‌تواند از اضطراب او کم کند.
حین آندوسکوپی
برای اینکه کودک در طول آندوسکوپی احساس درد یا ناراحتی نداشته باشد، این کار معمولاً با بیهوشی سبک یا آرام‌بخشی کامل انجام می‌شود. بیهوشی توسط پزشک متخصص بیهوشی انجام شده و کاملاً تحت کنترل است.
آندوسکوپی معده کودکان معمولاً بیش از ۲۰ دقیقه طول نمی‌کشد. پزشک لوله باریکی را از راه دهان وارد بدن کودک می‌کند و با دقت، دیواره‌های داخلی معده و روده را بررسی می‌کند. در صورتی که لازم باشد، از بخش‌های مشکوک نمونه‌برداری انجام می‌شود، که این کار هیچ درد یا آسیبی برای کودک ندارد.
بعد از آندوسکوپی
بعد از به‌هوش آمدن، کودک معمولاً به مدت کوتاهی در بخش ریکاوری می‌ماند. ممکن است کمی احساس خواب‌آلودگی، گلودرد یا حالت تهوع داشته باشد که طبیعی و موقتی است. پزشک معمولاً توصیه می‌کند که کودک تا چند ساعت فقط مایعات سبک مصرف کند و بعد به تدریج به رژیم غذایی عادی بازگردد.
در صورت بروز علائمی مثل تب بالا، درد شدید شکم یا استفراغ غیرعادی، لازم است سریعاً با پزشک تماس بگیرید، هرچند این اتفاق‌ها بسیار نادرند.
آیا آندوسکوپی معده برای کودک خطر دارد؟
طبیعی است که انجام هر روش درمانی برای والدین نگرانی‌هایی به همراه داشته باشد، به‌خصوص زمانی که صحبت از بیهوشی و ابزار پزشکی باشد. اما باید بدانید که آندوسکوپی معده، به‌ویژه زمانی که توسط پزشک متخصص و در محیط استاندارد انجام شود، روشی بسیار ایمن است.
طبق گفته دکتر نازنین منصوری، متخصص گوارش و کبد:
«آندوسکوپی فوقانی، روشی کم‌خطر و دقیق برای ارزیابی مشکلات گوارشی است. در بیش از ۹۹٪ موارد، بدون هیچ عارضه‌ای انجام می‌شود.»
عوارض احتمالی این روش معمولاً خفیف و موقت هستند، مثل گلودرد، تهوع یا احساس نفخ. عوارض آندوسکوپی معده با بیهوشی مانند آسیب به دیواره گوارش یا واکنش شدید به داروی بیهوشی بسیار نادر است و بیشتر در شرایطی دیده می‌شود که تجهیزات یا نظارت کافی وجود نداشته باشد.
به همین دلیل، بسیار مهم است که این کار توسط پزشکی انجام شود که هم در زمینه گوارش تخصص داشته باشد و هم در انجام آندوسکوپی تجربه کافی داشته باشد.
مراقبت‌های بعد از آندوسکوپی معده کودکان
مراقبت‌های بعد از آندوسکوپی اهمیت زیادی دارد تا روند بهبودی سریع و بدون مشکل پیش برود. در ادامه نکات مهمی که والدین باید بعد از آندوسکوپی رعایت کنند، آورده شده است:
- استراحت کافی بعد از بیهوشی
- مصرف مایعات شفاف در چند ساعت اول
- شروع تدریجی غذاهای نرم و سبک پس از اطمینان از عدم تهوع
- اجتناب از غذاهای سنگین، چرب و تند تا ۲۴ ساعت
- مراقبت از گلو (اجتناب از خوراکی‌های خشک و سفت)
- تماس با پزشک در صورت مشاهده علائم هشداردهنده
چه زمانی باید به فکر آندوسکوپی برای کودک باشید؟
آندوسکوپی معده کودکان تنها زمانی انجام می‌شود که نشانه‌هایی خاص، تکراری و نگران‌کننده در کودک دیده شود. برخی از این نشانه‌ها عبارت‌اند از:
- دل‌دردهای مکرر، به‌ویژه شب‌ها یا هنگام غذا خوردن
- استفراغ مکرر یا وجود خون در استفراغ
- کاهش اشتها و وزن‌گیری ضعیف
- بوی بد دهان دائمی
- مشکلات بلع یا احساس گیر کردن غذا در گلو
- اسهال مزمن یا مدفوع خونی
اگر کودک شما یک یا چند مورد از این نشانه‌ها را دارد، بهتر است هر چه زودتر توسط پزشک متخصص گوارش معاینه شود. تشخیص به‌موقع می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و درمان را ساده‌تر و سریع‌تر کند.
دکتر نازنین منصوری، بهترین دکتر برای آندوسکوپی
با توجه به حساسیت آندوسکوپی در کودکان، لازم است که این فرآیند حتماً زیر نظر پزشکی متخصص و با تجربه در زمینه گوارش اطفال انجام شود. دکتر نازنین منصوری، متخصص گوارش و کبد، با سال‌ها سابقه در تشخیص و درمان بیماری‌های گوارشی کودکان، یکی از نام‌های قابل اعتماد در این زمینه است.
در مطب ایشان:
- بررسی اولیه با دقت و توجه کامل به وضعیت کودک انجام می‌شود.
- از تجهیزات مدرن، استریل و استاندارد استفاده می‌شود.
- ارتباط محترمانه، انسانی و همراه با توضیح کامل روند درمان به والدین و کودک برقرار می‌شود.
- آرام‌بخشی کودک توسط متخصص بیهوشی با تجربه انجام می‌شود.
- پیگیری و پشتیبانی بعد از انجام آندوسکوپی نیز در برنامه‌ی درمانی گنجانده شده است.
سؤالات رایج درمورد آندوسکوپی معده کودکان
خیر. یکی از رایج‌ترین نگرانی‌های والدین این است که مبادا کودک حین آندوسکوپی درد یا ناراحتی را احساس کند. در این روش، کودک به کمک داروی آرام‌بخش یا بیهوشی سبک، در خواب کامل فرو می‌رود و هیچ خاطره‌ای از روند آندوسکوپی نخواهد داشت. در واقع، آندوسکوپی معده کودکان به‌گونه‌ای طراحی شده که کاملاً بدون درد و با کمترین استرس برای کودک انجام شود.
در بیشتر موارد، خیر. آندوسکوپی معده یک روش سرپایی است. کودک پس از اتمام کار و طی کردن زمان کوتاه در بخش ریکاوری، می‌تواند به خانه بازگردد. تنها در شرایط خاص (مثلاً در صورت وجود بیماری زمینه‌ای پیچیده یا نیاز به بررسی بیشتر)، ممکن است نیاز به بستری موقت باشد.
تا چند ساعت پس از آندوسکوپی، بهتر است کودک مایعات مصرف کند و به‌تدریج غذاهای نرم و سبک را شروع کند. معمولاً در همان روز کودک می‌تواند به فعالیت‌های معمول خود برگردد، ولی پیشنهاد می‌شود یک روز استراحت کامل داشته باشد. اگر کودک علائم غیرعادی مثل تب، دل‌درد شدید یا استفراغ خونی داشت، حتماً باید با پزشک تماس بگیرید.
